December: de maand van omkijken naar elkaar

December is een maand vol gezelligheid, samenzijn en tradities. Toch betekent deze tijd voor veel mensen ook extra druk, extra zorgtaken en een zoektocht naar balans. Wij vroegen ons af hoe iedereen omgaat met deze uitdagingen, en dat vonden wij wel een onderzoek waard! 2626 mensen deelden hun ervaringen over mantelzorg, zorgen voor een ander en zorgen voor jezelf. Benieuwd hoe Nederlanders deze taken op zich nemen en hoe zij dit combineren met de drukke feestmaand? We vertellen het je graag.

Zorgen voor een ander: mooi maar soms ook zwaar 

Of het nu gaat om een partner, ouder, buur of vriend, de meesten van ons staan klaar als iemand ons nodig heeft. Uit het onderzoek blijkt dat maar liefst 87% van de Nederlanders regelmatig of structureel iemand helpt. Toch blijkt dat deze zorgzaamheid ook een keerzijde heeft. Zeven op de tien van ons merken dat we onszelf daarbij wel eens tekortdoen omdat de aandacht vooral naar anderen gaat. Opvallend genoeg doen juist deze mensen in december nog méér voor anderen. De feestmaand maakt het hart warm, maar de agenda vol.

Een schuldgevoel wanneer je aan jezelf denkt 

Uit het onderzoek blijkt dat meer dan 55% zich schuldig voelt wanneer ze tijd voor zichzelf nemen, zelfs als het hard nodig is. Wat blijkt? Hoe meer schuldgevoel iemand heeft, hoe groter de kans dat ze zichzelf tekortdoen door te veel voor anderen te zorgen. Maar wat houdt ons tegen om tijd voor onszelf te nemen? Tijdgebrek (32%) en het gevoel dat ‘’anderen mij nodig hebben’’ (30%) staan bovenaan de lijst. 21% vergeet het gewoon. In de drukte van alledag schiet zelfzorg er snel bij in.  

De mensen die gebrek aan tijd ervaren, zijn ook degenen die vaker kleine gebaren vergeten. Door die enorme drukte vergeten we de kleine dingen, die juist zoveel betekenen. Tijd blijkt onze grootste vijand. Toch is er ook een lichtpuntje. Een kwart van de respondenten zegt namelijk wél genoeg tijd voor zichzelf te nemen.  

Even opladen 

Om goed voor een ander te zorgen moet je ook goed voor jezelf zorgen, toch?! Uit het onderzoek blijkt dat mensen zich vooral op deze vijf manieren opladen: 

1. Rust nemen en ontspannen (59%) 
2. Voldoende slapen (40%) 
3. Op vakantie gaan (36%) 
4. Sporten en bewegen (32%) 
5. Praten met vrienden of familie (32%) 

Daarnaast laat het onderzoek zien dat een klein gebaar, zoals een kaartje of berichtje, ook veel betekenis voor ons heeft. Voor 70% maakt het letterlijk de dag beter en bijna de helft voelt er echte verbinding door. Wij begrijpen natuurlijk als geen ander hoe krachtig zo’n klein, attent gebaar kan zijn! 

Van een handje helpen tot intensieve mantelzorg 

Wauw, wat zijn we zorgzaam met elkaar! Maar liefst 87% van de Nederlanders helpt namelijk iemand in zijn of haar omgeving. Af en toe, regelmatig of zelfs structureel als mantelzorger. Opvallend om te zien is dat bijna 23% van de respondenten structureel mantelzorg geeft. Wie in deze schoenen staat, ervaart december vaak als zwaarder dan mensen die weinig of geen zorg verlenen. Voor mantelzorgers voelt december extra intens. 

De hoeveelheid tijd die we besteden aan zorgtaken verschilt. De meeste mensen zorgen tussen de 2 en 5 uur per week voor iemand anders (39%), en 16% staat tussen de 6 tot 10 uur per week voor iemand klaar. 30% besteedt minder dan 2 uur per week aan zorgzaken. 8% geeft aan meer dan 20 uur per week voor iemand te zorgen, een bijna fulltime taak. 56% van de Nederlanders combineert deze zorgtaken niet met werk of een studie, maar ruim 40% doet dat wél. Dat maakt de balans vinden vaak een uitdaging. 

Een dubbel gevoel 

De beleving van zorgtaken roept een dubbel gevoel op. We doen het met liefde, maar het kost ook energie. 67% ervaart de zorg als zwaar of energie-intensief. Toch zegt 42% er juist energie van te krijgen en het graag te doen. Mantelzorg is dus zowel intensief én waardevol als vermoeiend én liefdevol. 

Zorgtaken worden lang niet altijd gedeeld. Het is bijna precies fifty-fifty. Waar de ene helft er alleen voor staat, heeft gelukkig de andere helft van de mantelzorgers broers, zussen, vrienden of andere familieleden met wie ze de zorg kunnen verdelen. Dat maakt de zorg niet alleen lichter, maar ook meer verbonden.

De feestdagen: gezelligheid, gemis, bijtanken en extra zorgtaken 

Voor veel Nederlanders verandert er verrassend weinig aan hun zorgtaken in december. Ruim de helft (52%) merkt helemaal geen verschil. Toch vindt één op de vijf de maand december juist zwaarder, doordat taken drukker aanvoelen of omdat er minder hulp is. En ondanks dat 55% de feestdagen als warm en gezellig ervaart, heeft 31% gemengde gevoelens. Eén op de vijf ziet zelfs op tegen deze periode door het gemis van dierbaren, en 11% voelt zich weleens eenzaam. 8% kan zelfs niet wachten tot de feestdagen weer voorbij zijn.  

Natuurlijk laat december óók onze zorgzame kant zien. Bijna 29% kijkt in deze maand meer om naar anderen en 22% voelt zich zelfs meer verbonden. Wat december waardevol maakt voor ons? Tijd met familie en vrienden (61%), de sfeer en tradities (54%) en momenten van echte aandacht (48%). Tegelijkertijd blijft het een periode waarin drukte en verwachtingen flink kunnen wegen: 37% vindt dit het moeilijkste aan de feestdagen, gevolgd door gemis of eenzaamheid (28%) en het combineren van zorgtaken met sociale verplichtingen (15%). 

Meer aandacht en een bedankje met een kerstkaart 

Opvallend is hoe actief mensen in december naar elkaar omkijken. Maar liefst driekwart gaf iemand extra aandacht of was dat van plan, vooral via een (kerst)kaart (60%), een bezoekje (41%) of een berichtje (38%). Kerst voelt voor de meerderheid (65%) meteen als hét moment om anderen bewust te bedanken voor wat ze het afgelopen jaar voor hen hebben betekend. Dat doen we het liefst met een persoonlijk kaartje (79%), een kleinigheidje (65%), door iemand persoonlijk te vertellen wat diegene voor je betekent (45%) of door samen tijd door te brengen (39%). En hoewel twee derde aangeeft dit soort kleine gebaren al regelmatig te maken, vergeet 18% het simpelweg omdat het allemaal al druk genoeg is.

Wat dit onderzoek ons vooral heeft laten zien, is hoe groot de bereidheid is om voor anderen klaar te staan. We zoeken juist in de drukke decembermaand naar een balans tussen zorgen voor een ander en zorgen voor onszelf. We blijven omkijken naar elkaar, met kleine gebaren zoals een kaartje of bezoekje. Diezelfde aandacht mag je jezelf ook wel wat meer gunnen. Misschien zit daar wel de grootste winst: dat je niet alleen anderen aandacht geeft, maar jezelf óók iets meer rust gunt. Dus maak een frisse wandeling, spreek af met vrienden, of duik onder een kleedje op de bank en geniet van een klassieke kerstfilm.